مودم چیست و چگونه کار می‌کند؟

از نظر فنی،‌ می‌توان گفت که مودم دستگاهی است که می‌تواند مدولاسیون(تبدیل اطلاعات به سیگنال یا موج ارسالی) و دمدولاسیون(تبدیل موج یا سیگنال دریافتی به اطلاعات) را انجام دهد.

واژه کتاب از زبان عربی وارد فارسی شده است. در فارسی میانه «نامک» (به فارسی دری «نامه») به طور عمومی به کتاب اطلاق می شد و فروردگ به آنچه امروز عموماً نامه خوانده می شود. در دورهٔ تکوین فارسی دری نیز نامه به معنی مطلق کتاب به کار رفته است. در فارسی میانه، از اصطلاحات تخصصی تر ماتیکان (رساله) و نسک (برای بخش های اوستا) استفاده شده است. کلمهٔ نُبی که هم ریشه با نبشتن (نگاشتن) است و معنای مطلق کتاب یا نوشته از آن مستفاد تواند شد، در فارسی دری به معنی خاص قرآن به کار رفته است.

اما به زبان ساده، مودم اینترنت را دقیقا به دم‌در خانه شما می‌آورد. وقتی که متصل شود، سیگنال‌های آنالوگ را از شرکت ارائه دهنده اینترنت دریافت می‌کند و آن را به صورت قابل پردازش برای رایانه‌ها و گوشی‌ها تبدیل می‌کند. بدین صورت تشخیص و تفکیک سیگنال برای کامپیوتر راحت‌تر انجام می‌شود.

به صورت دقیق‌تر، سیگنال آنالوگ خطوط تلفن یا سیگنال‌های امواج بی‌سیم به اطلاعات دیجیتالیِ قابل استفاده برای کامپیوتر تبدیل می‌شود. برعکس این روند هم در مودم انجام می‌شود.

مودم‌های مدرن بسیار سریع‌تر از مودم‌های منسوخ شده‌ای مانند مودم‌های دایل آپ هستند و با تکنولوژی‌های مختلفی کار می‌کنند. مودم‌های DSL، بی‌سیم(3G و 4G) و کابلی انواعی هستند که در حال حاضر متداول‌تر هستند.

تفاوت مودم و روتر بی‌سیم

در اینترنت سردرگمی زیادی برای فهمیدن تفاوت مودم با روتر وجود دارد. برای فهم این تفاوت لازم است بدانید که مودم‌ها و روترها دو مقوله کاملا جدا از هم هستند و از اساس و پایه کاربرد متفاوتی دارند.

همانطور که توضیح داده شد مودم یک رابط بین شما و اینترنت است. این دستگاه اطلاعات را از اینترنت دریافت و همچنین اطلاعات را به آن ارسال می‌کند. معمولا LED‌هایی هم برای نشان دادن وضعیت اتصال و قدرت سیگنال اینترنت دارد.

یک روتر وایرلس مانند یک افزونه برای مودم است که برای دسترسی به اینترنت، خود را به پورت اترنت مودم وصل می‌کند. وقتی که اتصال اینترنت برقرار شود، روتر این اتصال را در شبکه داخلی تقسیم می‌کند تا در یک محیط اتصال ایجاد شود. به شکل ساده‌تر،‌ وجود روتر وایرلس باعث می‌شود تا اینترنت بی‌سیم(با تکنولوژی وای فای) ممکن شود. مخصوصا اگر تعداد کاربران از تعداد پورت‌ها بیشتر شوند.

انواع روتر‌های مخصوص شبکه‌های بزرگ هم وجود دارند که مخصوص کاربرد‌های اختصاصی مسیریابی در شبکه هستند.

ترکیب مودم و روتر

تعداد زیادی از دستگاه‌های در بازار هم مودم هستند و هم روتر وایرلس. با خرید مودم ADSL دیگر لازم نیست تا یک مودم و یک روتر وایرلس را جداگانه خریداری کنید.

اگرچه، در مواردی خاص این نوع از دستگاه‌ها امکانات کمتری نسبت به دستگاه‌های جداگانه دارند. این نوع از دستگاه‌ها در کاربرد‌های خانگی و اداریِ محدود، به صرفه‌ترین گزینه هستند.

اما در صورتی که برای امنیت بیشتر بخواهید یک فایروال سخت افزاری حرفه‌ای را به کار بگیرید نمی‌توانید این فایروال سخت افزاری را بین مودم و روتر قرار دهید،‌ چون مودم و روتر در این دستگاه‌ها یکی شده‌اند. برای استفاده از فایروال‌های حرفه‌ای باید مودم و روتر دو دستگاه جداگانه باشند و فایروال بین آنها قرار گیرد.

یکی از نکات مهم در خرید مودم‌های بی‌سیم توجه به اصطلاح 5G است. تکنولوژی 5G را نباید با وای فای 5GHz اشتباه بگیرید. تکنولوژی وای فای را در ادامه این مقاله توضیح خواهیم داد.

نکته دیگری که باید مدنظر قرار دهید قابل حمل بودن یا نبودن مودم‌های بی‌سیم است. مودم‌های قابل حمل دارای باتری قابل شارژ هستند و بدون دسترسی به شبکه برق هم می‌توان تا مدتی از آنها استفاده کرد. این مودم‌ها به مودم جیبی هم معروف هستند.

پورت‌ های مودم

مودم‌ها می‌توانند پورت‌های مختلفی داشته باشند. به غیر پورت‌های شبکه(اترنت)، پورت‌های USB هم می‌توانند برای شما مهم باشند.

پورت‌های USB معمولا در موارد زیر کاربرد خواهند داشت:

• قابلیت اتصال دانگل‌های 3G یا 4G به مودم‌های DSL
• اتصال فلش درایو‌ها و‌ هارد‌های اکسترنال به مودم و اشتراک‌گذاری فایل‌ها
• اتصال پرینتر
• اتصال دوربین‌های دیجیتال

تکنولوژی وای فای

پیشتر گفتیم که کار اصلی مودم‌ها تبدیل اطلاعات دیجیتال به سیگنال‌های مخابراتی و بالعکس است. اما  به غیر از تعداد کمی از دانگل‌ها و مودم‌های DSL که بدون وای فای هستند تقریبا تمام مودم‌های موجود در بازار قابلیت ایجاد یک شبکه محلی وای فای را هم دارند تا به صورت بی‌سیم به آنها متصل شوید. تمام مودم‌های دارای وای فای در واقع مودم-روتر هستند. در واقع هم مودم هستند و هم یک روتر و هم یک اکسس پوینت.

تکنولوژی وای فای هم دارای استاندارد‌های مختلفی است که در ابتدای نام رسمی آنها عبارت 802.11 وجود دارد که یکی از استاندارد‌های انستیتوی IEEE است. در ادامه هم یک یا دو حرف انگلیسی قرار دارد.

به صورت ساده شده می‌توان آن را در دسته‌های زیر تقسیم کرد:

• استاندارد‌های قدیمی‌تر: 802.11a/b/g
• استاندارد متداول فعلی: 802.11n
• استاندارد‌های جدیدتر و پرسرعت‌‌‌تر: 802.11ac و 802.11ax

توجه کنید که برای استفاده از سرعت بالاتر استاندارد‌های جدید باید دستگاه شما(گوشی یا کامپیوتر) هم از این استاندارد‌ها پشتیبانی کند.

استاندارد 802.11ac با نام Wi-Fi 5 شناخته می‌شود و استاندارد 802.11ax هم به دو دسته تقسیم می‌شود:

• Wi-Fi 6 که مانند  از فرکانس‌های ۲.۴ گیگاهرتز و ۵ گیگاهرتز استفاده می‌کند.
• Wi-Fi 6E که از فرکانس ۶ گیگاهرتز استفاده می‌کند.

آنتن وای فای

تعداد آنتن‌ها و قدرت آنها هم مورد دیگری است که با توجه متراژ خانه یا محل کار خود باید به آن توجه کنید.

برخی از مودم‌ها دارای آنتن خارجی نیستند که این ویژگی باعث کمتر بودن قدرت سیگنال وای فای آنها می‌شود. آنتن وای فای مودم‌ها هم می‌تو‌انند جدا شونده یا ثابت باشند. آنتن‌های قابل جدا شدن را می‌توان در صورت نیاز با نمونه قوی‌تر تعویض کرد.

طراحی

سبک طراحی مودم هم می‌تواند یکی از فاکتور‌های انتخاب مودم باشد. برخی از مودم‌ها به صورت ایستاده طراحی شده‌اند و برخی دیگر به صورت افقی. البته نوع دیگری از طراحی مودم‌ها، مودم‌های قابل حمل یا مودم‌های جیبی هستند که دارای اندازه کوچکتری هستند.

امنیت

امنیت مودم یکی از جنبه‌های مهمی است که معمولا به آن توجه نمی‌شود. امنیت بسیار مهم است،‌ زیرا مخاطرات امنیتی زیادی می‌تواند به وجود بیاید. مودم‌ها دستگاه‌هایی هستند که موبایل،‌ کامپیوتر،‌ تلویزیون و دستگاه‌های دیگر شما را به اینترنت متصل می‌کنند. قابلیت‌های امنیتی‌ زیادی می‌‌توانند وجود داشته باشند؛ مانند رمزنگاری AES، امکان خاموش شدن خودکار وای فای در ساعت‌های مشخص شده، ارائه آپدیت فریمور و….

حداکثر تعداد کاراکتر پسورد وای فای هم یک از نکات مهم است که در بعضی مدل‌ها به ۱۶ کاراکتر محدود شده است. از قابلیت‌های مهم دیگر امکان غیر فعال‌سازی امکان دسترسی به تنظیمات مودم از طریق اینترنت و سایت تولید کننده مودم است. با غیرفعالسازی این قابلیت افراد ناشناس، شانسی برای حدس زدن رمز عبور نخواهند داشت.

مودم‌ها دارای یک سیستم عامل محدود و کوچک هستند که در صورت آلوده شدن به بدافزار‌ها می‌توانند مشکلات زیادی را برای شما و دیگران به وجود بیاورند. تولیدکنندگان معتبر معمولا بعد از پیدا شدن یک آسیب پذیری امنیتی، آپدیت فریمور اصلاح شده را منتشر می‌کنند تا آسیب‌پذیری برطرف شود.

پشتیبانی و گارانتی

در هنگام خرید قطعات الکترونیکی باید به گارانتی آن توجه کنید

کلام آخر

همانطور که در طی این راهنما به آن اشاره شد،‌ انتخاب مودم‌ها باید بر اساس فاکتور‌های اساسی باشند. وقتی که این فاکتور‌ها را جمع‌آوری کردید، آنها را با نیازهای خود مقایسه ‌کنید. به این شکل انتخاب مودم مناسب شما راحت‌تر خواهد بود. اگرچه همیشه می‌توان تعدادی محصول را پیشنهاد داد اما بهتر است انتخاب نهایی را خود شما بر اساس بودجه و نیازتان انجام دهید.